Türkiye genelinde konut üretiminde yaşanan düşüş, emlak piyasasında endişelere neden oluyor. Müteahhitlerin yeni projelere mesafeli durması, inşaat maliyetlerinin artması ve krediye erişimdeki zorluklar, konut arzını ciddi şekilde sınırlıyor. Uzmanlara göre bu gelişme, önümüzdeki aylarda konut fiyatlarının yeniden yukarı yönlü hareket etmesine neden olabilir.
Konut Arzında Sert Düşüş: Nedenleri ve Etkileri
TÜİK’in açıkladığı son verilere göre, 2024’ün ikinci çeyreğinde konut yapım ruhsatlarında %28’lik bir azalma kaydedildi. Yeni konut projelerinin ertelenmesi ya da iptali, piyasaya giren yeni daire sayısını ciddi ölçüde düşürmüş durumda.
Uzmanlar bu daralmayı birkaç temel nedene bağlıyor:
- İnşaat maliyetlerindeki artış: Çimento, demir, işçilik ve arsa fiyatlarının yükselmesi müteahhitleri zor durumda bırakıyor.
- Finansmana erişim güçlüğü: Ticari kredilerin faiz oranlarının artması, yeni projelerin finansmanını kısıtlıyor.
- Talep-fiyat dengesi bozuldu: Alıcı tarafında krediye erişim zorlaşırken, üretici tarafında arz isteği düşüyor.
Bu gelişmelerin sonucunda özellikle büyük şehirlerde stoklar hızla eriyor ve yeni konut bulmak giderek zorlaşıyor.
Arz Düşerse Fiyat Ne Olur?
Ekonomide temel arz-talep dengesine göre, bir ürüne olan talep sabit kalırken arz azalırsa fiyatlar artar. Konut piyasası da bu dinamiğe bağlı olarak hareket ediyor. Son altı ayda satışlarda bir miktar duraksama yaşansa da arzın azalması fiyatlar üzerinde yeniden yukarı yönlü baskı yaratmaya başladı.
Gayrimenkul Değerleme Uzmanları Derneği verilerine göre:
- İstanbul’da yeni konut fiyatlarında son 3 ayda %7 artış yaşandı
- Ankara ve İzmir’de bu oran sırasıyla %5 ve %4 seviyelerinde gerçekleşti
- Proje lansmanlarının azalması, yıl sonuna doğru %15’e kadar ek bir artışa neden olabilir
Kiralar da Arz Kıtlığından Etkileniyor
Sadece satış fiyatları değil, kiralar da konut arzının azalmasından doğrudan etkileniyor. Büyük şehirlerde yeni konut üretiminin azalması, mevcut konutların kira fiyatlarını artırıyor. Özellikle öğrenci ve genç çalışanların yoğun olduğu semtlerde kiralar son 6 ayda %20’ye varan oranlarda yükseldi.
Türkiye genelinde öne çıkan bazı bölgelerdeki kira artış oranları:
- Kadıköy / İstanbul: %18
- Çankaya / Ankara: %15
- Konak / İzmir: %13
- Nilüfer / Bursa: %11
Bu artışlar, dar gelirli vatandaşların barınma sorununu derinleştiriyor.
Yatırımcılar İçin Kritik Sinyaller
Arzın azalması ve fiyatların yeniden artış eğilimine girmesi, yatırımcılar için iki yönlü sinyal veriyor:
- Erken alım fırsatı: Mevcut projeler tamamlanmadan önce alım yapmak, fiyat artışı yaşanmadan yatırım yapılmasını sağlayabilir.
- Kira geliri avantajı: Kiralık dairelere olan talep, mülk sahiplerinin kira gelirlerini artırarak yatırımı daha kısa sürede amorti etmesini sağlayabilir.
Ancak uzmanlar, bu süreçte dikkat edilmesi gereken bazı noktaların da altını çiziyor:
- Projelerin teslim süresi
- Kentsel dönüşüm riski
- Bölgesel arz-talep dengesi
- Yerel yönetimlerin altyapı planları
Sektör Ne Talep Ediyor?
Müteahhitler ve sektör temsilcileri, konut üretiminin yeniden ivme kazanması için çeşitli destek taleplerini gündeme getirmiş durumda. Bunlar arasında:
- İnşaat sektörüne özel düşük faizli kredi paketleri
- Arsa üretiminin hızlandırılması
- KDV ve harç muafiyetleri
- Ruhsat ve yapı kullanım izinlerinin kolaylaştırılması
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) tarafından yapılan açıklamalarda, inşaat sektörünün stratejik önemde olduğuna ve konut üretiminin ekonominin lokomotifi haline gelmesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
Konut Almayı Planlayanlar Ne Yapmalı?
Ekonomistler ve emlak danışmanları, konut almayı düşünen vatandaşlara şu tavsiyelerde bulunuyor:
- Düşük stok seviyelerine rağmen fırsat projeleri takip edilmeli
- Lokasyon bazlı analizlerle uzun vadeli değer kazancı göz önünde bulundurulmalı
- Kira getirisi yüksek semtler tercih edilmeli
- Faiz oranlarındaki olası değişimlere karşı esnek ödeme planları tercih edilmeli
Bu içerikte dilersen fiyat endeksleri, grafik analizler ya da il bazlı stok verileriyle detaylı karşılaştırma yapılabilir. Daha teknik veya yatırımcı odaklı genişletmemi ister misin?
